Eerste olieverfschilderijen in grotten bij Bamiyan gevonden

Muurschilderingen in ruïnes in de Bamiyan Vallei in Afghanistan zijn de oudst bekende olieverfschilderingen in de wereld. Ze dateren uit het late deel van de zevende eeuw. Dat hebben Japanse onderzoekers dinsdag bij een congres in Tokyo bekendgemaakt.

De ontdekkingen zijn gedaan in ruïnes bij Bamiyan in Centraal-Afghanistan. Bamiyan ligt aan de historische zijderoute die vanuit China met vele vertakkingen naar het oude Rome voerde.

In de grotten van Bamiyan zijn boeddhistische muurschilderingen aangetroffen die met grote kennis van olieverf zijn vervaardigd.

“De gebruikte techniek is minstens zo verfijnd als die in de Europese Renaissance 800 jaar later,” zei de Japanse deskundige Yoko Taniguchi die werkzaam is bij het Nationale Onderzoeksinstituut voor Culturele Verworvenheden (National Research Institute for Cultural Properties) in Tokyo.

De muurschilderingen in de grotten zijn volgens Taniguchi rond het jaar 650 gemaakt.

De plafonds en muren van de grotten zijn gedecoreerd met gekleurde Boeddhistische schilderingen. Deze zouden zijn vervaardigd tussen de vijfde en de tiende eeuw.

Media in Japan melden dat de bevindingen kunnen wijzen op een mogelijke verbinding met Japanse kunst.

Er zijn documenten die aanwijzen dat in de Nara-periode in Japan (710-784) bij olieverfschilderijen gebruik werd gemaakt van litharge, een loodoxide en natuurlijk mineraal met een rood pigment.

Desondanks zijn de muurschilderingen in Bamiyan nu de oudst bekende olieverfschilderijen die door wetenschappelijk onderzoek zijn ontdekt.

Mevrouw Taniguchi zei dat andere vroege beschavingen in het hedendaagse Iran, Turkije, Pakistan en India dezelfde soorten technieken gebruikten maar dat hun overblijfselen nog geen onderwerp van uitgebreid wetenschappelijk onderzoek zijn geweest.

“Het was een verrassing, dat olieverftechnieken werden gebruikt voor Boeddhistische schilderingen in Centraal-Azië, zei Kosaku Maeda, een emeritus hoogleraar Aziatische geschiedenis aan de universiteit van Wako.

Het kan mogelijk zijn om de herkomst van de techniek te achterhalen door het analyseren van ruïnes en kunstwerken in Aziatische regio’s, waaronder Perzië en India,” aldus Maeda.

Datering
Het instituut en de European Synchrotron Radiation Facility in Frankrijk hebben stukken uit 50 grotten geanalyseerd en zijn tot de conclusie gekomen dat de schilderingen in 12 ervan met olieverf zijn gemaakt tussen de late zevende eeuw en de tiende eeuw.

Ook het in Los Angeles gevestigde Getty Conservation Institute heeft 53 monsters van de muurschilderingen geanalyseerd. De onderzoekers kwamen tot de ontdekking dat 19 ervan olie in de verf bevatten.

Een team van Japanse, Europese en Amerikaanse wetenschappers werkt samen om de muurschilderingen in de grotten in de Bamiyan Vallei te restaureren.

Het was een religieus boeddhistische plaats van de 2e eeuw na Christus tot de komst van de islam in de 9e eeuw. In die tijd stond de landstreek waar Bamiyan ligt bekend als Bactrië.

Materiaal
Schilders van de Boeddhistische fresco’s gebruikten organische substanties, waaronder hars, gom van planten, gedroogde oliën en dierlijke eiwitten als bindmiddelen. Ook vandaag de dag zijn dit belangrijke bestandsdelen van olieverf.

Materialen op basis van olie werden wel gebruikt voor medicijnen en cosmetica en als afdekmateriaal voor boten in het oude Rome en Egypte, maar voor zover bekend niet voor het maken van schilderingen.

Motieven
In de muurschilderingen zitten duizenden boeddha’s met gekruiste benen in gewaden van vermiljoen, en elegant geknoopte haren.

Andere motieven tonen apen, mannen die elkaar aankijken of palmbladeren die op een smaakvolle manier verweven zijn met mythische figuren.

Er zijn vele grotten in de Vallei van Bamiyan die op de Werelderfgoedlijst staat van de UNESCO. Er staan ook twee enorme Buddha-beelden, maar die werden in 2001 door de Taliban opgeblazen, omdat ze als afgodenbeelden werden beschouwd.

Zijderoute
De schilderijen tonen een mengeling van invloeden uit China en India. Ze zijn vermoedelijk het werk van kunstenaars die langs de Zijderoute reisden.

Bamiyan ligt aan die historische zijderoute, een karavaanroute die de markten van China verbond met die van India, Centraal-Azië, het Midden-Oosten en Europa en ook naar Rome leidde.

De Zijderoute was toen op het gebied van handel en cultuur de belangrijkste weg tussen het Oosten en het Westen.

Er lagen meerdere boeddhistische kloosters en tempelcomplexen. De streek rond Bamiyan wordt als de meest westelijke beschouwd van het Boeddhisme in Azië.

De Zijderoute was een levendig centrum voor religie, filosofie en kunstuitingen uit verschillende perioden van de volken die aan de route leefden. En nu blijken in Bamiyan in Afghanistan dus de oudst bekende olieverftechnieken te zijn gebruikt.